“Muốn hiểu văn hóa của một vùng, không cách nào nhanh hơn là thưởng thức ẩm thực của vùng đó”. Những món ăn đặc sản truyền thống của Ninh Bình không chỉ làm nức lòng những người con Ninh Bình, mà còn khiến du khách thập phương không thể nào quên dù chỉ thử một lần.
1. Thịt dê núi
Dê núi là một trong những đặc sản Ninh Bình không thể không kể đến. Dê được nuôi thả, chạy nhảy trên những núi đá nên thịt chắc, dai và rất ngọt. Thịt dê được chế biến thành rất nhiều món, có thể kể đến như dê hấp, nem dê, dê nướng, dê tương vừng, lẩu dê,… Nhưng ngon nhất vẫn là món dê tái chanh. Cách chế biến món ăn này cũng rất cầu kỳ. Thịt dê được chọn những miếng có thịt và lớp da dày. Sau đó thái mỏng và trần qua nước sôi cho chín tái. Tiếp theo trộn thịt dê tái với nước cốt chanh, lá chanh, riềng, vừng, tỏi, ớt, các gia vị nêm nếm,… Ăn kèm món ăn này với lá sung, lá mơ, chuối xanh, khế chua,… thì không còn gì ngon bằng.
2. Ốc núi Ninh Bình
Ninh Bình nổi tiếng là vùng có nhiều núi đá vôi. Và có thể nói ốc núi là một trong những đặc sản Ninh Bình vô cùng hấp dẫn. Trong các dãy núi đá vôi ở các vùng Tam Điệp, Nho Quan, Yên Mô và Hoa Lư, cứ mỗi độ mưa về, tầm khoảng tháng 4 đến tháng 8, người ta lại lên núi để bắt ốc. Ốc núi Ninh Bình khác với những loại ốc thông thường ở điểm thịt của nó vừa giòn, vừa dai lại có vị ngọt rất đặc trưng, có phần giống với mùi thuốc bắc. Bởi lẽ, thức ăn của chúng là những loại cỏ mọc hoang trên núi mà trong đó có cả những cây thuốc quý. Vì vậy, ốc núi không chỉ là một món ăn chơi, đây còn là món ăn có giá trị dinh dưỡng cao và có thể dùng để làm thuốc.
3. Cơm cháy
Để nói về đặc sản Ninh Bình, cái tên được nhắc đến đâu tiên chắc chắn phải là cơm cháy. Cơm cháy Ninh Bình được chế biến khác với những loại cơm cháy thông thường. Cơm được lấy từ phần cơm dính dưới đáy nồi. Sau đó cho vào chảo dầu và chiên ngập dầu cho hạt gạo phồng và xốp. Đó chính là lý do vì sao, du khách gần xa đến với Ninh Bình đều không thể bỏ qua việc mua món cơm cháy mang về làm quà.
4. Nem chua Yên Mạc
Không chỉ Thanh Hóa có nem chua mà Ninh Bình cũng rất nổi tiếng với món nem chua Yên Mạc. Món nem chua Yên Mạc Ninh Bình được chế biến theo một công thức khác biệt với các vùng quê khác. Bởi nem chua ở đây được làm từ thịt nạc mông và bì lợn. Vị chua của nem hòa quyện với chút chát chát, thơm thơm của rau ăn kèm và vị chua, cay của tương ớt tạo nên một hương vị đặc trưng mà xa là thèm, gần là thương nhớ.
5. Xôi trứng kiến
Trứng kiến được lấy là loại trứng kiến nâu. Loại kiến này chủ yếu làm tổ trên những ngọn cây thuộc vùng núi đá vôi. Mùa trứng kiến rơi vào khoảng độ tháng 2 âm lịch và thường không kéo dài. Xôi nếp dẻo, thơm, nghi ngút khói được bắc ra và cho trứng kiến đã phi thơm vào trộn đều cho đến khi xôi hòa quyện với trứng kiến cho ra một món ăn đẹp mắt với hạt xôi bóng bẩy hòa trộn với những hạt trứng kiến sẫm màu và hành khô vàng ruộm. Đây là một món ăn cực ngon mà bạn nhất định phải thưởng thức khi đến với Ninh Bình.