Chùa Bà Đanh, ngôi cổ tự linh thiêng nằm bên bờ sông Đáy – từ bao đời nay vẫn là điểm hội tụ tâm linh của bao thế hệ người dân và du khách thập phương. Không chỉ nổi danh với cảnh sắc tĩnh lặng, u nhã của một “ngôi chùa vắng nhất Việt Nam”, chùa Bà Đanh còn là nơi diễn ra lễ hội truyền thống đặc sắc – một nét đẹp văn hóa độc đáo gắn liền với tín ngưỡng thờ Mẫu của người Việt.
Lễ hội chùa Bà Đanh được tổ chức từ ngày 15 đến17 tháng 2 âm lịch nhằm tri ân Đức Thánh Bà - Pháp Vũ - vị thần phù trợ cho việc sản xuất nông nghiệp được tốt tươi, đời sống nhân dân được no đủ. Đồng thời tôn vinh các bậc tiền nhân có công xây dựng chùa, chống giặc ngoại xâm bảo vệ đất nước và các vị thánh của vùng đất Ngọc Sơn.
Lễ hội bắt đầu với phần lễ trang nghiêm, gồm nghi thức rước kiệu, dâng hương và tế lễ tại chính điện. Các nghi thức được tổ chức long trọng với sự tham gia của các bô lão, đội tế nữ và đông đảo người dân trong vùng. Không khí linh thiêng lan toả trong tiếng chiêng, tiếng trống vang vọng núi sông, hòa quyện cùng khói hương trầm mặc giữa cảnh chùa cổ kính.
Phần hội diễn ra sôi nổi với nhiều trò chơi dân gian như kéo co, bịt mắt bắt dê, thi nấu cơm, múa lân, hát chèo… thu hút đông đảo du khách và người dân địa phương. Đặc biệt, lễ hội còn là dịp giới thiệu các sản vật đặc trưng của vùng đất Kim Bảng như mắm cáy, bánh đa nem, chè xanh Ngọc Sơn, góp phần quảng bá nét văn hóa ẩm thực truyền thống.
Với những giá trị tiêu biểu và độc đáo, năm 2019 Lễ hội chùa Bà Đanh đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Đến với lễ hội chùa Bà Đanh không chỉ là về với cội nguồn văn hóa tâm linh, mà còn là hành trình khám phá vẻ đẹp hoang sơ, thơ mộng của vùng đất ven sông Đáy. Lễ hội chùa Bà Đanh là minh chứng sinh động cho sự kết hợp hài hòa giữa tín ngưỡng dân gian và văn hóa truyền thống, là di sản tinh thần quý báu cần được gìn giữ và phát huy.