1. Di tích lịch sử và kiến trúc nghệ thuật Cố đô Hoa Lư

Cố đô Hoa Lư là kinh đô đầu tiên của Nhà nước Đại Cồ Việt, Nhà nước phong kiến Trung ương tập quyền đầu tiên, nơi phát tích sự nghiệp 3 triều đại: Đinh – Tiền Lê và khởi đầu triều Lý ở thế kỷ thứ X. Nơi đây có hơn 30 di tích liên quan đến 2 triều Đinh-Tiền Lê, đa dạng về loại hình thờ tự như lăng tẩm, đền, miếu, phủ, chùa. Trong các di tích này, đền thờ vua Đinh Tiên Hoàng và đền thờ vua Lê Đại Hành là công trình tiêu biểu, đặc sắc nhất.

Đền thờ vua Đinh Tiên Hoàng và vua Lê Đại Hành tọa lạc tại xã Trường Yên, H.Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình. Đây là nơi duy nhất ở Việt Nam thờ vua Đinh, cha mẹ, các con trai ông và bài vị các tướng triều Đinh. Nơi đây, long sàng được công nhận là Bảo vật Quốc gia. Long sàng được tạc bằng đá xanh nguyên khối. Trải qua 400 năm, các hoa văn trên long sàng gần như vẫn còn nguyên vẹn đến từng chi tiết nhỏ.

Di tích lịch sử và kiến trúc nghệ thuật Cố đô Hoa Lư được Bộ Văn hóa xệp hạng cấp quốc gia đợt đầu tiên của cả nước năm 1962. Năm 2012, được xếp hạng Di tích cấp quốc gia đặc biệt.

2. Di sản Văn hóa và Thiên nhiên thế giới Tràng An

Di sản Văn hóa và Thiên nhiên thế giới - Quần thể danh thắng Tràng An tỉnh Ninh Bình có diện tích khoảng 12.252ha. Nằm ở rìa phía Nam của Đồng bằng Châu thổ sông Hồng, cách thủ đô Hà Nội khoảng 90km về phía Đông Nam, Quần thể danh thắng Tràng An có các giá trị văn hóa lịch sử và thiên nhiên đặc sắc, hàm chứa nhiều giá trị nổi bật, với cảnh quan thiên nhiên kỳ thú, được tạo nên bởi sự kết hợp hài hòa về hình sông, thế núi, các hang động ngập nước quanh năm với thảm động, thực vật còn hoang sơ nguyên vẹn. Nơi đây còn mang đậm dấu ấn và lưu truyền những giá trị lịch sử, văn hóa truyền thống qua hệ thống các di tích và lễ hội văn hóa đặc sắc. Năm 2014, Quần thể danh thắng Tràng An đã được Ủy ban di sản Thế giới UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa và Thiên nhiên thế giới. Đây là di sản hỗn hợp văn hóa và thiên nhiên đầu tiên của Việt Nam và Đông Nam Á.

Tam Cốc – Bích Động là một trong những thắng cảnh đẹp nhất của Ninh Bình, trải qua hàng triệu năm kiến tạo nơi đây vẫn giữ được nhiều nét nguyên sơ, thiên tạo, với nhiều hang động và di tích lịch sử, văn hóa nổi tiếng trong và ngoài nước. Khu du lịch Tam Cốc - Bích Động đẹp tựa bức tranh sơn thủy hữu tình, vừa lãng mạn, vừa nên thơ.   

Danh lam thắng cảnh Tràng An – Tam Cốc – Bích Động được công nhận là di tích quốc gia đặc biệt năm 2012.

3. Di tích lịch sử và danh lam thắng cảnh Núi Non Nước

Núi Non Nước (tên cổ là Dục Thúy Sơn) cao trên 100m, nằm ở phía Đông Bắc thành phố Ninh Bình. Đây là một ngọn núi nằm vị trí trọng yếu, án ngữ toàn bộ ngã ba sông Đáy, sông Vân, quốc lộ 10 và nhiều đường giao thông quan trọng. Nơi đây lưu giữ nhiều sự kiện lịch sử của các thời đại và những bài thơ cổ của các danh nhân nổi tiếng đã đến vãn cảnh và vịnh thơ, khắc thơ trên núi như: Trương Hán Siêu, Lê Thánh Tông, Lê Hiến Tông, Thiệu Trị, Tự Đức, Phạm Sư Mạnh, Tản Đà…

Dưới chân núi có đền thờ danh sĩ Trương Hán Siêu đời Trần. Ông là người có công đầu phát hiện và khai thác vẻ đẹp của núi Non Nước. Ông đặt tên núi là Dục Thúy Sơn và là người đầu tiên lưu bút tích một bài thơ cho các thi sĩ đến thưởng ngoạn, ngắm cảnh làm những bài thơ khắc vào đá. Phía đông có chùa Non Nước thờ Phật và Mẫu được xây dựng bằng đá với kiến trúc cổ vào đời vua Lý Nhân Tông.

Di tích lịch sử và danh lam thắng cảnh núi Non Nước được xếp hạng là di tích danh thắng cấp quốc gia năm 1962 và xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt năm 2019./.