Cá rô ở đây nổi tiếng là thơm ngon, bổ, thịt béo ngậy nhưng rắn chắc, là một trong những đặc sản ẩm thực của Ninh Bình để tiến vua. Hiện ở cố đô Hoa Lư, trên hiên bái đường của đền Vua Lê vẫn còn hình chạm khắc “Cá hóa rồng” với điểm đặc biệt là đầu cá thành đầu rồng, còn thân cá lại là cá rô. Như vậy, cá rô Tổng Trường quen thuộc, trở thành nét văn hóa trong đời sống ẩm thực và tinh thần của người dân nhà nước Đại Cồ Việt.

Cá rô đồng có ở khắp nơi trên cả nước nhưng ít nơi nào có môi trường đặc biệt như vùng Hoa Lư (Ninh Bình). Đây là khu vực ngập nước, nhiều hang động ngầm. Ở miền Bắc, loài cá rô chịu rét kém, những ngày rét đậm, rét hại kéo dài, nhiệt độ nước xuống dưới 8 độ C là cá chết rét. Vì thế, loài cá rô sống khoẻ vào mùa hè, nhưng người ta ít khi bắt gặp những con cá to chừng ba, bốn ngón tay như ở vùng Hoa Lư – Ninh Bình. Cứ vào mùa rét, những con cá rô sinh sống trong đầm nước lại trốn vào các hang động ngầm tránh rét. Loài cá này xưa kia được người dân đất cố đô Hoa Lư đánh bắt tiến vua. Hoa Lư có hệ thống hang động với các đầm nước là nơi sinh sống và phát triển của loài cá rô đồng. Cá rô Tổng Trường giống với cá rô đồng nhưng do sống trong đầm lầy lâu năm nên có màu xanh xám, phần bụng sáng hơn phần lưng, có một chấm màu thẫm ở đuôi và sau mang. Đây cũng là đặc điểm để nhận dạng nếu du khách đến đây muốn tìm mua cá rô Tổng Trường.

Khác với những con cá rô ở vùng khác, cá rô Tổng Trường có thịt béo, thơm ngon, rắn chắc do thức ăn của chúng là rêu cỏ, tôm tép cá con cùng các chất vô cơ và hữu cơ trong vùng đầm nước, trong các hang động.Thịt cá rô Tổng Trường béo, dai và rất thơm ngon vì vậy có thể chế biến cá thành các món rang, rán, nấu canh hoặc kho khô…

Có rất nhiều món ngon được chế biến từ cá rô Tổng Trường Ninh Bình. Món cá rô kho rất lành, có thể dùng nhiều bữa cho phụ nữ thai nghén, sinh nở hoặc người già đau ốm. Món các rô rang không dùng mỡ cũng rất được ưa chuộng. Khi được om kỹ bằng ngọn lửa than hoặc củi lom rom, thịt cá rô chín mất dần nước; cả xương, thịt cá trở nên giòn, bùi, ngậy và thơm phức. Người ta thường chọn loại rô don và dùng niêu đất để rang cháy cạnh. Thường thưởng thức khi cá còn nóng hổi, chấm với nước mắm gừng, ớt, chanh thì thật tuyệt vời. Món cá rô rán cũng cần rán kỹ cháy cạnh, ăn lúc còn nóng mới cảm nhận được đầy đủ cái giòn, bùi, ngậy thơm lừng của nó. Canh cá rô cũng không kém phần hấp dẫn. Người ta luộc cá rồi gỡ lấy xương và giã (nghiền) lọc lấy nước thì nấu canh sẽ ngọt hơn. Còn phần thịt cá thì đem xào lên cùng các gia vị gừng giã nhỏ, ướp nước mắm ngon và nấu cùng rau cải xanh là thích hợp nhất. Nước canh cải cá rô mà ăn với bánh đa thì càng tuyệt vời hơn.

Có dịp đến với Ninh bình bạn đừng quên ghé vào và thưởng thức những món ăn ngon và hấp dẫn từ cá tiến vua - cá rô tổng Trường này nhé!