Động Hoa Lư thuộc địa phận thôn Uy Viễn, Uy Tế xưa, nay là xã Gia Hưng, huyện Gia Viễn, tỉnh Ninh Bình. Động được công nhận là di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia theo quyết định số 51/VH-QĐ (Nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) ngày 01 tháng 12 năm 1996. Động Hoa Lư với vẻ đẹp hùng vĩ của thiên nhiên, gắn liền với sự nghiệp thống nhất giang sơn của Đinh Bộ Lĩnh. Động cách Cố Đô Hoa Lư 15km và thành phố Ninh Bình 20km đường bộ về phía bắc. Động Hoa Lư còn có tên gọi là Thung Lau hay Thung Ông. Hoa Lư là âm Hán Việt của từ hoa lau, có thể hiểu đây là động có nhiều bông lau, người ta cũng gọi nôm na tên của nó là Thung Lau. Động Hoa Lư ngoài tên gọi Thung Lau thì cũng có tên gọi khác là Thung Ông. Cái tên Thung Ông được đặt tên theo đền thờ “thánh Ông” Nguyễn Minh Không ở trong thung xưa. Du khách đến thăm quan, nhìn từ trên núi hay dưới chân núi đều thấy có nhiều hoa lau, đến khoảng tháng 10 mùa hoa lau nở trắng xóa cả một vùng. Khung cảnh thung lũng lau gợi cho ta về những buổi chăn trâu cắt cỏ Đinh Bộ Lĩnh cùng trẻ mục đồng “Cờ lau tập trận” thuở thiếu thời.

Động chính là căn cứ đầu tiên của xứ quân Đinh Bộ Lĩnh trong sự nghiệp thống nhất giang sơn của mình. Tuy được gọi là “Động” nhưng thực chất đây là một thung lũng rộng khoảng 16 mẫu, nằm lộ thiên được bao bọc bởi vòng cung các ngọn núi đá vôi. Bao bên ngoài Động là đầm nước xanh ngắt, hiền hòa gọi là đầm Cút, dài khoảng 3km rộng 500m, như con hào thiên nhiên chắn giữ cho động, từ đây có thể tiến ra sông Đáy. Những người am hiểu lịch sử Ninh Bình cho biết nơi này nằm gần đường Thượng đạo, con đường thiên lý cổ ra Bắc vào Nam. Động là địa bàn hẻo lánh, kín đáo, có núi rừng hiểm trở bảo vệ; đường thủy, đường bộ đều thuận tiện cho việc quân “Lui có thể thủ, tiến có thể công”. Cũng chính bởi vậy mà Thung lau được Đinh Bộ Lĩnh chọn làm căn cứ khởi nghiệp. Đây cũng là nơi được vua Đinh lựa chọn là nơi giấu một đội quân đặc biệt tinh nhuệ và khi cần thiết đưa ra giao chiến.

Những năm gần đây thì Động Hoa Lư được đầu tư tôn tạo với quy mô lớn và khang trang hơn. Phía bên ngoài động là cổng đá, bến đỗ xe cho khách thập phương, vượt qua quèn đá gồm 240 bậc uốn lượn thành 9 khúc (hình rồng, tượng trưng cho uy quyền của bậc đế vương). Ở vách đá gần quèn ra vào động có tấm bia: “Tôn tạo động Hoa Lư sử thạch bi” dựng năm Đức Long thứ 2 (1630) nói về việc tu sửa đền Thung Lau. Nằm giữa động Hoa Lư là ngôi đền thờ vua Đinh Tiên Hoàng và hội đồng văn võ triều Đinh. Chính giữa trên cao có bức đại tự ghi 3 chữ Hán “Hoa Lư động” (Động Hoa Lư) bằng khảm trai. Phía trước ban thờ cắm một bình hoa Lau rất lớn để ghi nhớ về một loài cây đã gắn liền với Đinh Bộ Lĩnh từ thuở ấu thơ, từ buổi “Cờ Lau tập trận”, để đi đến hoàn thành sự nghiệp vĩ đại ở tuổi trưởng thành. Đền xây trên nền dinh luỹ xưa kia của ông, cũng là trên nền ngôi đền cũ được xây dựng cách đây trên 300 năm. Phía sau đền Vua Đinh là đền thờ Thánh Nguyễn Minh Không, Quốc sư triều Lý, có nhiều công lao to lớn với dân, với nước.

Khi tham quan và du ngoạn động Hoa Lư, du khách có cảm giác như vào chốn bồng lai tiên cảnh bởi cảnh đẹp sơn thủy hữu tình của núi non, thung lũng, của những con đường dài đầy màu xanh cây cỏ, của hồ sen thơm ngát, của Vân Long êm đẹp, nên thơ và cả những dấu ấn huyền bí xa xưa mà cha ông ta đã để lại; Và còn đó chiến công oanh liệt của người anh hùng xứ Hoa Lau Đinh Bộ Lĩnh…

Hàng năm, cứ mỗi dịp Xuân về, nơi đây thực sự là một điểm du lịch tuyệt vời trở về với cội nguồn dân tộc – nơi cha ông ta đã đấu tranh kiên cường chống giặc ngoại xâm, mở mang bờ cõi. Nhiều con em địa phương, du khách thập phương tìm về đây, vừa là để chiêm bái, vừa là để tri ân, tưởng nhớ đến bậc quân vương huyền thoại sinh ra trên đất Cố đô địa linh, nhân kiệt và để cầu mong cho quốc thái dân an, cho một cuộc sống thanh bình, tươi đẹp.