Vương cung Thánh đường Sở Kiện

Vương cung Thánh đường Sở Kiện tọa lạc tại phường Châu Sơn, được xây dựng từ cuối thế kỷ XIX, Nhà thờ không chỉ là một điểm đến tâm linh quan trọng, mà còn là biểu tượng của lối kiến trúc Đông Tây độc lạ, thu hút và mang lại ấn tượng cho nhiều du khách. Công trình sở hữu kích thước khổng lồ so với mặt bằng chung của các nhà thờ Công giáo Việt Nam: Chiều dài: 67m; chiều rộng: 31m; chiều cao: 23m. Mái vòm cao vút, những hàng cột lớn bằng đá vững chãi và không gian bên trong rộng rãi tạo cảm giác trang nghiêm nhưng cũng không kém phần uy nghi.

Mặt tiền nhà thờ là một tác phẩm điêu khắc tinh xảo, thể hiện rõ những nét đặc trưng của kiến trúc Gothic với hệ thống cửa vòm nhọn, giúp mở rộng không gian và tạo chiều sâu thị giác. Những tháp nhỏ đối xứng, có chóp nhọn vươn lên bầu trời, thể hiện khát vọng vươn tới Thiên Chúa. Cùng với đó là các bức phù điêu chạm trổ công phu, mô tả các câu chuyện trong Kinh Thánh.

Nhà thờ Sở Kiện có một tháp chuông lớn với 4 quả chuông bằng đồng, được đúc tại Pháp vào thế kỷ XIX. Những quả chuông này có kích thước lớn, trong đó quả lớn nhất nặng hơn 1 tấn. Mỗi khi chuông đổ, tiếng vang lan xa hàng cây số, tạo nên một không gian linh thiêng đầy cảm xúc. Đây cũng là một trong những hệ thống chuông cổ và quý giá nhất Việt Nam.

Bước vào bên trong, du khách sẽ không khỏi ấn tượng trước một không gian rộng lớn với hệ thống cột đá chắc chắn, nâng đỡ toàn bộ công trình. Trần cao với hệ vòm cuốn hình cung, được trang trí bằng các họa tiết tinh xảo theo phong cách phương Tây. Hệ thống cửa kính màu tuyệt đẹp, mô tả các sự kiện trong Kinh Thánh, tạo hiệu ứng ánh sáng lung linh khi có ánh nắng chiếu qua.

Cùng với đó là bàn thờ chính bằng đá nguyên khối với những hoa văn chạm khắc thủ công tinh vi. Những bức tượng thánh được điêu khắc bằng gỗ và đá, sơn son thếp vàng, mang đậm nghệ thuật Công giáo kết hợp với văn hóa Việt Nam.

Điểm đặc biệt nhất tại Vương cung Thánh đường Sở Kiện là nơi đây lưu giữ di cốt của 26 vị thánh tử đạo Việt Nam. Đây là những người đã hy sinh vì đức tin trong các cuộc bách hại đạo dưới triều Nguyễn. Phía bên trong nhà thờ có một hầm mộ đặc biệt, nơi bảo tồn hài cốt và di vật của các vị thánh. Điều này khiến Sở Kiện không chỉ là một công trình kiến trúc tôn giáo, mà còn là một trung tâm hành hương quan trọng của Công giáo Việt Nam.

Với những giá trị về kiến trúc, lịch sử văn hóa sâu sắc, năm 2010, nhà thờ Sở Kiện đã được Tòa Thánh Vatican phong danh hiệu “Vương cung Thánh đường”, trở thành 1 trong 4 nhà thờ tại Việt Nam có được danh hiệu này, khẳng định vai trò quan trọng trong đời sống Công giáo của đất nước.

Vương cung Thánh đường Phú Nhai

Nhà thờ Phú Nhai tọa lạc tại xã Xuân Hưng, tỉnh Ninh Bình, thuộc Giáo phận Bùi Chu, là một trong những nhà thờ lớn nhất Việt Nam và được mệnh danh là “tiểu Vương cung Thánh đường lớn nhất Đông Nam Á”. Nhà thờ Phú Nhai nguyên thủy được tạo dựng bằng gỗ, lợp bồi do linh mục Chính xứ Emmanuel Rianô Hòa cho xây dựng vào năm 1866. Qua nhiều lần trùng tu, tôn tạo, từ tháng 3 năm 2003 cho đến tháng 9 năm 2004, Nhà thờ Phú Nhai được xây dựng lại trên một khu đất rộng 2.160m2 có chiều dài 80m, rộng 35m, chiều cao là 30m. Đặc biệt, nhà thờ Phú Nhai có hai tháp chuông cao 44m ở phía trước với 4 quả chuông được đúc từ Pháp chuyển sang, trong đó có quả nặng 2 tấn chỉ sử dụng trong các dịp đại lễ.

Nhà thờ Phú Nhai mang đậm kiến trúc Gothic, kiến trúc Gothic là một phong cách kiến trúc bắt đầu phát triển từ nửa sau thời Trung cổ ở Tây Âu.

Mặt chính diện của Nhà thờ được tạo thành ba tầng. Tầng trên cùng là hai tháp chuông, mỗi tháp chuông lại có nhiều cột trụ tạo thành những cây nến khổng lồ. Cả ba lớp cửa ở các tầng đều được thiết kế nhọn đầu cao vút.

Phía bên phải trước nhà thờ được đặt tượng Thánh Đa Minh cao 17m. Đây là vị thánh Công giáo sáng lập ra dòng truyền giáo Dominico từ thế kỉ 12 và cũng là dòng truyền giáo đầu tiên đến Việt Nam vào thế kỉ 16.

Bước vào bên trong nhà thờ là sự đồ sộ của phong cách kiến trúc Gothic với những mái vòm nhọn cao vút mang vẻ đẹp lộng lẫy, hoành tráng.

Không chỉ là công trình tôn giáo tiêu biểu, Phú Nhai còn là nơi lưu giữ nhiều di vật quý giá, trong đó có hài cốt các vị thánh tử đạo, tạo nên sức hút thiêng liêng đối với khách hành hương và du khách thập phương.

Với lịch sử lâu đời và lối kiến trúc cổ kính, ngày 12/8/2008 tòa thánh Vatican ký sắc lệnh phong nhà thờ Phú Nhai lên tiểu Vương cung Thánh đường. Toàn thế giới hiện có 4 đại Vương cung Thánh đường (đều ở Italy) và 1575 tiểu Vương cung Thánh đường. Việt Nam có 4 nhà thờ được công nhận là tiểu Vương cung Thánh đường gồm: nhà thờ Sở Kiện ở tỉnh Hà Nam, nhà thờ La Vang ở tỉnh Quảng Trị, nhà thờ Đức Bà ở thành phố Hồ Chí Minh va nhà thờ Phú Nhai ở Nam Định.
Sự hiện diện của hai tiểu Vương cung Thánh đường Phú Nhai và Sở Kiện không chỉ khẳng định chiều sâu lịch sử và sức sống mạnh mẽ của đạo Công giáo tại vùng châu thổ sông Hồng, mà còn làm phong phú thêm bức tranh văn hóa, tín ngưỡng Việt Nam. Đây không chỉ là điểm tựa tinh thần của cộng đồng tín hữu, mà còn là những công trình kiến trúc độc đáo, trở thành điểm đến hấp dẫn đối với khách du lịch trong và ngoài nước.