Lễ hội Tràng An hay còn gọi là lễ giỗ Thánh Quý Minh Đại Vương được tổ chức nhằm tưởng nhớ công đức của Đức thánh Quý Minh Đại Vương, hay còn gọi là Thần Quý Minh. Theo lời truyền miệng của người dân qua bao thế hệ, Quý Minh Đại Vương là một vị tướng dưới thời vua Hùng thứ 18, có công trấn ải Sơn Nam, bảo vệ bờ cõi đất nước. Bên cạnh đó còn giúp đỡ dân lành xây dựng cuộc sống ấm no hạnh phúc. Vì thế, người dân xưa rất tôn trọng và sùng bái ông. Ghi nhận được công lao quý báu của ông nên vua Đinh Tiên Hoàng đã sắc phong ông làm vị thần trấn giữ cửa ngõ phía Nam của Hoa Lư tứ trấn.

Lễ hội Tràng An 2023 sẽ bắt đầu bằng lễ khai mạc với màn biểu diễn tái hiện lại những nếp sống và sinh hoạt thường nhật của những con người dân Việt Nam tại kinh đô Hoa Lư xưa tại sân khấu ngoài trời cạnh trung tâm bến thuyền Tràng An.

Trong tiếng trống dồn vang khai hội, tiếng chiêng dập dìu mênh mang một vùng sông nước, Lễ hội của vùng đất được ví như "Vịnh Hạ Long trên cạn" – Tràng An sẽ tái hiện chặng đường lịch sử của dân tộc Việt Nam qua các triều đại Đinh– tiền Lê – Lý và thời đại nhà Trần tại kinh đô đá Hoa Lư. 

Cả đoàn thuyền hàng trăm chiếc nối nhau di chuyển qua các hang xuyên thủy, hai bên hang lấp lánh ánh bạc bởi nhũ đá đẹp, du khách được thả mình vào không gian thiên nhiên nên thơ trữ tình với những thung nước trong xanh, những hang động với lớp lớp nhũ đá lung linh huyền ảo, những núi non bốn bề hùng vĩ soi bóng xuống làn nước phẳng lặng, những đền đài, miếu mạo rêu phong, cổ kính. Sau đó, các đại biểu, đông đảo nhân dân và du khách đến đền Suối Tiên, dâng hương Thánh Quý Minh Đại Vương, cầu quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa.

Điểm đặc sắc nhất của phần lễ hội Tràng An đó chính là lễ rước nước, rước kiệu và rồng trên dòng sông Sào Khê. Lúc này, du khách sẽ được chiêm ngưỡng các trang phục, dụng cụ trình diễn đầy màu sắc, lại nhẹ nhàng, bay bổng như lụa. Phần lễ được tổ chức trang trọng và nghiêm trang với nhiều nghi thức truyền thống để tỏ lòng thành và biết ơn đối với các bậc tiền nhân có công giữ yên bờ cõi, bảo vệ giang sơn.

Bên cạnh phần lễ thì phần hội của Tràng An cũng là một điểm nhấn mà nhiều người mong đợi. Du khách sẽ được chiêm ngưỡng và hòa mình vào các chương trình nghệ thuật mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc vùng, miền Di sản ngay trên thuyền, chắc chắn sẽ mang lại cho du khách những trải nghiệm độc đáo, thú vị.

Lễ hội Tràng An là nơi giao thoa và kết nối các giá trị văn hoá đặc sắc của vùng đất Cố đô, thể hiện nét văn hóa tín ngưỡng độc đáo của người dân Ninh Bình nhằm tưởng nhớ, tri ân Đức Thánh Quý Minh Đại Vương - Người đã có công trong sự nghiệp gìn giữ nước nhà của dân tộc; cảm tạ ân đức của Ngài đã phù trợ, giúp người dân mưa thuận gió hòa, cuộc sống ấm no, hạnh phúc./.