Theo các nghệ nhân địa phương, rối nước làng Rạch xuất hiện từ thế kỷ XIX, được biểu diễn chủ yếu trong các dịp lễ hội đình làng, lễ cúng Thành Hoàng hay các ngày hội xuân. Các con rối gỗ, được chế tác tỉ mỉ, sơn vẽ rực rỡ, được điều khiển nhờ dây và cần gỗ từ phía sau tấm mành che, tạo nên những màn trình diễn sống động, vừa khéo léo vừa giàu biểu cảm.

Điểm đặc sắc của múa rối nước làng Rạch nằm ở nội dung gần gũi với đời sống thường nhật: cảnh nông dân cấy cày, chăn trâu thổi sáo, đánh cá trên sông, hay những tích trò dân gian vui nhộn. Người xem không chỉ thưởng thức nghệ thuật mà còn cảm nhận được nhịp sống đồng quê, tinh thần lao động và tín ngưỡng lâu đời của người dân địa phương.

Trước sức ép của hiện đại hóa và giải trí công nghiệp, nghệ thuật múa rối nước làng Rạch từng đứng trước nguy cơ mai một. Tuy nhiên, nhờ sự quan tâm của chính quyền địa phương, các nghệ nhân, cùng sự hỗ trợ từ các chương trình bảo tồn văn hóa dân gian, đội rối nước làng Rạch vẫn duy trì hoạt động, tham gia biểu diễn tại các lễ hội cấp tỉnh, quốc gia, đồng thời trở thành điểm đến hấp dẫn với du khách muốn trải nghiệm văn hóa truyền thống.

Một nghệ nhân gắn bó với rối nước hơn 50 năm, chia sẻ: “Mỗi con rối, mỗi tích trò là tâm huyết của bao thế hệ. Giữ nghề không chỉ để biểu diễn, mà còn giữ hồn làng, để các cháu mai sau thấy được văn hóa quê hương.”

Múa rối nước làng Rạch không chỉ là nghệ thuật trình diễn, mà còn là câu chuyện về ký ức, niềm tự hào và tình yêu quê hương, góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc và tạo điểm nhấn trong hành trình du lịch trải nghiệm của du khách.