Giữa những ngày nắng hanh ở xã Lý Nhân, tỉnh Ninh Bình, con đường dẫn vào làng Chều như sáng bừng lên bởi sắc trắng óng ánh của hàng ngàn tấm bánh đa nem phơi đều trên phên tre. Hình ảnh quen thuộc ấy đã trở thành biểu tượng của làng nghề truyền thống hàng trăm năm tuổi – nơi những bàn tay cần mẫn gìn giữ tinh hoa ẩm thực dân gian.
Bánh đa nem làng Chều ra đời từ nhu cầu tích trữ lương thực của người dân vùng đồng bằng. Từ những hạt gạo quê mộc mạc, họ sáng tạo nên những tấm bánh mỏng nhẹ, dễ bảo quản và tiện dùng quanh năm. Theo thời gian, nghề tráng bánh không chỉ giúp người dân ổn định cuộc sống mà còn làm nên tên tuổi cho vùng đất Lý Nhân, đưa “bánh đa nem Chều” trở thành đặc sản được người xa quê tìm về mỗi dịp lễ Tết.
Để có được mẻ bánh đạt chuẩn, người thợ phải tuân theo quy trình tỉ mỉ. Gạo tẻ ngon được ngâm qua đêm cho mềm, xay nhuyễn thành bột rồi tráng thật mỏng trên khuôn nóng. Khi bánh vừa chín, người thợ khéo léo gỡ ra, xếp từng tấm lên phên tre và phơi dưới nắng nhẹ. Phơi quá khô bánh sẽ nứt, phơi thiếu nắng lại dễ mốc, nên từng mẻ bánh là kết quả của kinh nghiệm và sự tinh tế trong từng ánh nhìn, nhịp tay.
Bánh đạt chuẩn phải mỏng đều, trong vắt, dẻo mà không dễ gãy. Khi cuốn nem, bánh ôm trọn phần nhân mà không rách, giữ được độ mềm tự nhiên. Đến khi rán vàng trên chảo dầu sôi, lớp vỏ trở nên giòn tan, bao lấy phần nhân thơm phức bên trong, tạo nên sự hòa quyện hoàn hảo giữa vị ngọt của gạo và hương béo của thịt, miến, mộc nhĩ. Cảm giác ấy khiến thực khách không chỉ ăn bằng vị giác, mà còn cảm nhận được nét tinh tế trong từng lá bánh – sự nâng niu của người thợ dành cho món ăn dân tộc.
Ngày nay, dù nhiều nơi đã dùng máy móc để sản xuất, người dân làng Chều vẫn giữ cách làm truyền thống: tráng thủ công, phơi tự nhiên, để từng tấm bánh vẫn thơm hương nắng, vị gạo và gói trọn tình quê. Với người Ninh Bình, bánh đa nem không chỉ là nguyên liệu làm nên món nem trứ danh mà còn là kết tinh của lao động, sự sáng tạo và tình yêu bền bỉ dành cho mảnh đất quê hương.