Chiều thu ở làng Nộn Khê, cánh đồng lúa vừa gặt còn thoang thoảng mùi rơm mới. Trên sân đình, những bà, những mẹ ngồi chuyện trò, tay vẫn thoăn thoắt khuấy nồi bột trắng sánh trong chiếc nồi gang đen bóng. Khói bếp quyện với làn gió heo may, đưa hương thơm mộc mạc lan tỏa khắp xóm. Chính từ khung cảnh bình dị ấy mà món bánh đúc Báo Bản ra đời và trở thành niềm tự hào của người dân nơi đây.
Để có mẻ bánh ngon, người Nộn Khê chọn loại gạo mới thu hoạch từ cánh đồng phù sa màu mỡ. Gạo được ngâm hai ngày, sau đó ép bằng tấm vải sô trắng để đạt độ dẻo vừa tay. Bột gạo mịn màng được cho vào nồi gang, khuấy liền tay suốt nhiều giờ với lửa liu riu, thêm chút nước vôi trong để bánh giữ được độ giòn dai. Mỗi công đoạn đều đòi hỏi sự kiên nhẫn và bàn tay khéo léo, bởi chỉ cần lửa lớn hoặc khuấy chậm, nồi bột sẽ khê ngay.
Khi nguội, bánh đúc Báo Bản có màu trắng ngà, mềm mịn, cắt thành từng miếng vuông vắn. Cắn một miếng, bạn sẽ cảm nhận vị thanh mát, dẻo dai mà không hề ngấy. Người dân thường ăn cùng tương bần hoặc nước mắm loãng, rắc thêm chút lạc rang giã nhỏ và hành phi thơm vàng, tạo nên hương vị dân dã mà khó quên.
Bánh đúc Báo Bản vốn đã trọn vẹn, nhưng để nâng tầm hương vị, người Ninh Bình còn khéo léo chế biến thêm sốt chấm từ gạch cua đồng. Gạch cua béo ngậy, phi thơm cùng hành mỡ, chan nhẹ lên miếng bánh khiến vị bùi ngậy hòa quyện cùng độ thanh mát, ăn một lần là nhớ mãi. Chính sự kết hợp này đã làm nên nét độc đáo riêng, khó tìm thấy ở bất cứ vùng quê nào khác.
Trong tiết trời mùa Thu, thưởng thức miếng bánh đúc như được trở lại với ký ức tuổi thơ. Đây không chỉ là một món ăn, mà còn là cầu nối giữa hiện tại và truyền thống, giữa du khách và vùng đất Ninh Bình hiền hòa. Nếu bạn đang tìm kiếm một đặc sản để làm đầy trải nghiệm mùa Thu, để mang theo hương vị quê nhà trong hành trình khám phá, thì bánh đúc Báo Bản chính là lựa chọn không thể bỏ lỡ.