Tọa lạc tại phường Kim Bảng, tỉnh Ninh Bình, Khu di tích danh thắng quốc gia chùa Bà Đanh gắn liền với câu thành ngữ dân gian quen thuộc: “Vắng như chùa Bà Đanh”. Câu nói không chỉ gợi lên sự yên tĩnh, thanh vắng của ngôi chùa cổ mà còn khơi dậy sự tò mò, cuốn hút du khách đến khám phá vẻ đẹp tĩnh lặng hiếm có nơi đây.
Theo lời kể của các cụ trong làng, trước kia ngôi chùa nằm ở vị trí hẻo lánh, ba mặt là sông nước mênh mông, rừng rậm chắn lối, lại có nhiều thú dữ. Cách duy nhất an toàn để vào chùa là chèo thuyền qua sông Đáy nhưng vì bất tiện nên người đến chùa rất thưa thớt. Ngày nay, đường đi được sửa sang thuận tiện, lại có cây cầu vững chãi bắc qua sông Đáy nên khách tham quan đã không còn vắng vẻ như xưa.
Chùa Bà Đanh (tên chữ Bảo Sơn Tự) là một trong những ngôi chùa cổ kính và linh thiêng nhất của phường Kim Bảng. Ngoài thờ Phật và các vị thần của Đạo giáo, chùa còn thờ Đức Bà làng Đanh - Duệ hiệu là Pháp Vũ nhuận hòa phong - một trong Tứ pháp của tín ngưỡng dân gian. Ngôi chùa ban đầu được xây dựng tranh tre nứa lá đơn sơ. Đến năm Vĩnh Trị đời vua Lê Hy Tông (1676 - 1680), chùa được xây dựng lại khang trang. Trải qua nhiều lần trùng tu, tôn tạo, hiện nay chùa bao gồm 40 gian và các công trình phụ trợ như: tam quan, tả vu, hữu vu, chùa chính, điện mẫu, nhà tổ, nhà tăng ni…Nơi đây hiện còn lưu giữ nhiều cổ vật, cổ thư quý hiếm. Nét đặc sắc trong nghệ thuật điêu khắc của chùa nằm ở sự hài hòa của ngai thờ và tượng Đức Bà trong hậu cung. Tượng được tạc theo tư thế toạ thiền trên chiếc ngai đen bóng với khuôn mặt đẹp, hiền từ, gần gũi, nữ tính, không mang dáng vẻ thần bí như các tượng thờ khác.
Đến với chùa Bà Đanh, du khách không chỉ được chiêm bái tín ngưỡng tôn giáo, mà còn được thả hồn vào thế giới thanh bình của thiên nhiên, cây cối. Lối đi vào chùa rộng thênh thang, hai bên đường là những tán cây rậm rạp, xanh mát. Phía trước tam quan chùa là bến nước thơ mộng và cây đa cổ thụ với những tán lá sum suê. Đây là một điểm “checkin” rất đẹp, được du khách đặc biệt yêu thích. Bước chân vào cổng chùa, du khách còn được chiêm ngưỡng rất nhiều loài hoa đẹp và lạ trồng trong các chậu cây ở sân. Ngoài ra, trong khuôn viên chùa còn có khu vườn rộng rãi trồng đủ các loại hoa trái bốn mùa và những cây đào tiên sai trĩu quả.
Tản bộ gần 100m về phía Tây của chùa, du khách sẽ được ngắm nhìn núi Ngọc đang soi mình xuống dòng sông Đáy thơ mộng. Trên núi có nhiều khối đá muôn hình muôn vẻ nhô ra, lõm vào rất kỳ thú cùng thảm thực vật phong phú. Ở đây còn có một cây si già nghìn năm tuổi. Đứng trên đỉnh núi, du khách như được tách biệt khỏi sự ồn ào náo nhiệt của cuộc sống thường ngày để hòa mình vào sự yên tĩnh và thuần khiết của thiên nhiên, của cỏ cây, non nước mây trời.
Chùa Bà Đanh những năm gần đây đã không còn vắng vẻ như xưa. Nhiều bạn trẻ đã lựa chọn nơi đây để du lịch, chụp ảnh cưới, ảnh kỷ yếu…Với kiến trúc cổ kính, phong cảnh nên thơ, thanh bình, cùng sự linh thiêng của Đức Thánh Bà, chùa Bà Đanh chắc chắn sẽ trở thành một trong những điểm tham quan hút khách của tỉnh Ninh Bình nói chung và phường Kim Bảng nói riêng./.