Nằm trên địa phận phường Lý Thường Kiệt, tỉnh Ninh Bình, đền Trúc - Ngũ Động Sơn đã được công nhận là di tích lịch sử, văn hóa cấp quốc gia (năm 1994) và điểm du lịch (năm 2009). Đây là điểm dừng chân lý tưởng dành cho những du khách vừa muốn tham quan di tích lịch sử văn hóa, vừa muốn khám phá vẻ đẹp của những hang động tự nhiên kì thú.
Đền Trúc - Ngũ Động Sơn nằm trên tuyến quốc lộ 21A, cách thành phố Hà Nội khoảng 60 km. Điểm ấn tượng đầu tiên đối với du khách khi đặt chân đến đây là cảm giác bình yên, thư thái giữa không gian bao la của non nước, đất trời. Lối đi vào đền được lát đá sạch sẽ, hai bên đường là những khóm trúc xanh mướt, cao vút, uốn cong tạo thành vòm đẹp mắt. Theo như người dân nơi đây kể lại, trước kia bao quanh ngôi đền là rừng trúc rậm rạp rộng tới hàng chục mẫu, chính vì vậy ngôi đền được đặt tên là “đền Trúc”. Hiện nay, trúc không còn nhiều như trước nhưng vẫn tỏa bóng mát rượi và là góc “check in” yêu thích của nhiều du khách.
Đền Trúc nằm bình dị, mộc mạc bên cạnh rừng trúc xanh mát, trước cửa đền là dòng sông Đáy hiền hòa, thơ mộng. Đền thờ vị anh hùng dân tộc Lý Thường Kiệt - người có công chinh phạt giặc phương Nam vào năm 1069 và đã truyền dạy nhân dân nơi đây nuôi tằm dệt vải, mở mang đồng bãi. Trải qua bao thăng trầm của dòng chảy thời gian, đền Trúc đã nhiều lần được tu sửa nhưng vẫn giữ được nét cổ xưa. Đền được làm bằng gỗ lim, lợp ngói nam, có kiến trúc theo kiểu chữ “Đinh” gồm tam quan, sân đền, nhà tiền đường và hậu cung. Hệ thống cửa được chạm trổ theo các đề tài tứ linh, tứ quý, hình những chiếc lá lật...mang giá trị nghệ thuật cao.
Cách đền Trúc không xa, sau vài phút dạo bước, du khách sẽ đến với Ngũ Động Sơn huyền bí ẩn mình trong lòng núi Cấm. Bước chân xuống hang, chúng ta sẽ được chiêm ngưỡng vẻ đẹp kì thú của 5 hang động đá vôi nối liền nhau, với chiều dài gần 200m. Bên trong mỗi hang động, những nhũ đá được tích tụ qua hàng trăm năm tạo nên những hình thù vô cùng độc đáo như hình con rùa, con voi, bầu sữa mẹ, nồi cơm mở vung, hình chiếc trống nằm, trống treo…Ngoài ra, du khách đến đây còn được trải nghiệm leo lên đỉnh núi Cấm - nơi vẫn giữ được nét nguyên sơ với hệ sinh thái phong phú. Từ trên đỉnh núi phóng tầm mắt ra xa, du khách sẽ càm nhận được sự phóng khoáng và vẻ đẹp kì vĩ của non nước nơi này.
Về thăm đền Trúc - Ngũ Động Sơn vào dịp đầu xuân (từ mùng 1 tháng Giêng đến mùng 10 tháng 2 âm lịch), du khách được tham dự các hoạt động linh thiêng và đặc sắc của lễ hội đền Trúc. Ngoài các nghi thức rước kiệu, tế lễ nghiêm trang, lễ hội đền Trúc còn có rất nhiều trò chơi đặc sắc như đua thuyền trên sông Đáy, bơi chải, kéo co, chọi gà... Đặc biệt, du khách còn có dịp được thưởng thức làn điệu hát Dậm Quyển Sơn - một nét văn hóa độc đáo, riêng biệt chỉ có tại lễ hội đền Trúc. Đây là lối hát kết hợp giữa các động tác múa và dậm chân. Hát Dậm Quyển Sơn đã được mang đi giới thiệu tới 16 quốc gia trên thế giới và đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia năm 2019.
Với những giá trị lịch sử văn hóa được lưu giữ tại ngôi đền Trúc cổ kính cùng vẻ đẹp kì thú của các hang động, đền Trúc - Ngũ Động Sơn hứa hẹn sẽ trở thành điểm đến hấp dẫn khách du lịch. Nếu có dịp đi qua mảnh đất Ninh Bình, du khách hãy ghé qua điểm du lịch này để khám phá và có thêm những trải nghiệm thú vị nhé!