Làng Sinh Dược nằm dưới chân núi Bái Đính, thuộc xã Gia Sinh, huyện Gia Viễn, tỉnh Ninh Bình. "Sinh Dược" có nghĩa là "vùng đất của cây thuốc", xuất phát từ việc nơi đây có rất nhiều loại cây thuốc Nam tự nhiên mọc hoang. Không chỉ là nơi lưu giữ những bài thuốc cổ truyền, Sinh Dược còn gắn liền với Thiền sư Nguyễn Minh Không, người được xem là ông tổ của nghề thuốc Nam ở vùng này.
Theo truyền thuyết, vào thời nhà Lý, vua Lý Thần Tông (1128 – 1138) mắc một căn bệnh kỳ lạ khiến cơ thể dần hóa hổ. Triều đình đã mời nhiều danh y chữa trị nhưng đều vô ích. Trong lúc tuyệt vọng, quần thần nhớ đến Thiền sư Nguyễn Minh Không – một bậc thầy về y thuật, đồng thời là một cao tăng tu hành đắc đạo. Nhận lời triệu tập từ hoàng cung, Thiền sư Nguyễn Minh Không vội lên đường đi tìm cây thuốc quý.
Khi đến vùng núi Bái Đính, Thiền sư Nguyễn Minh Không thấy nơi đây có nhiều loại thảo dược hoang dã mọc tự nhiên. Dựa vào kiến thức y học của mình, ngài chọn lựa và kết hợp các loại thảo dược để tạo thành một bài thuốc đặc biệt. Sau khi bào chế xong, ngài trở về kinh thành để chữa bệnh cho vua Lý Thần Tông. Kỳ diệu thay, chỉ sau một thời gian, nhà vua dần phục hồi trở lại trạng thái bình thường. Nhờ công lao to lớn ấy, Nguyễn Minh Không được phong làm Lý Quốc Sư – vị thiền sư cao quý của triều đình nhà Lý.
Sau khi hoàn thành sứ mệnh cứu vua, Thiền sư Nguyễn Minh Không trở lại vùng núi Bái Đính để tiếp tục tu hành và nghiên cứu thảo dược. Ngài dành nhiều thời gian truyền dạy lại kiến thức y học cho dân làng, giúp họ biết cách trồng, thu hái và chế biến thuốc Nam. Dưới sự chỉ dạy của thiền sư, người dân Sinh Dược không chỉ biết cách sử dụng các loại thảo mộc để chữa bệnh, mà còn học được cách bào chế cao thuốc, rượu thuốc, xông hơi và trị liệu bằng phương pháp dưỡng sinh. Từ đó, nghề làm thuốc Nam chính thức hình thành, trở thành nghề truyền thống của vùng đất này.
Các sản phẩm của làng nghề Sinh Dược
Ngày nay, người dân Sinh Dược vẫn còn giữ gìn những bài thuốc cổ, kết hợp với khoa học hiện đại để phát triển thành nhiều sản phẩm từ thảo dược như: Xà bông Sinh dược, Muối ngâm chân thảo dược, Tinh dầu, Dầu gội đầu,…. Từ một truyền thuyết kỳ bí đến sự hình thành một làng nghề thuốc truyền thống, Sinh Dược không chỉ là nơi lưu giữ những bài thuốc quý mà còn là biểu tượng của sự trường tồn trong y học cổ truyền Việt Nam./.