Nằm ở phía Nam đồng bằng Bắc Bộ, Ninh Bình không chỉ nổi tiếng bởi có nhiều danh lam thắng cảnh đẹp, nơi đây còn được biết đến với văn hóa ẩm thực độc đáo và đa dạng. Dường như mỗi địa phương trên mảnh đất này lại có những món ngon làm say lòng biết bao du khách. Một trong số đó là đặc sản bánh đa vừng Khánh Thiện, món ăn dân dã mang đậm giá trị truyền thống đã có từ lâu đời và được người dân nơi đây lưu truyền đến ngày nay. Về với Ninh Bình bạn nên có một lần thưởng thức món ăn giản dị, gần gũi này.
Bánh đa vừng Khánh Thiện là một thức quà quê của người dân nơi đây. Đây là món ăn nhanh mỗi lần đi chợ người dân không thể quên thưởng thức. Ngoài ra đây cũng là món “mồi” nhậu nức tiếng xa gần. Nghề làm bánh đa vừng được truyền nghề qua các thế hệ của người con quê hương Khánh Thiện. Để làm ra những chiếc bánh ngon, thơm mùi gạo người nghệ nhân phải rất tỉ mỉ. Nghề làm bánh này rất vất vả, cần nhiều thời gian và phụ thuộc vào thời tiết. Nguyên liệu làm bánh đa gồm gạo tẻ không dẻo, vừng và muối. Bánh đa được làm thành 2 loại, bánh đa trắng và bánh đa gấc. Nếu làm bánh đa gấc, khi không phải mùa, gấc chín thu hoạch về người ta lấy ruột gấc trộn với muối đem ủ để làm nguyên liệu cho cả năm. Gạo làm bánh phải chọn gạo ngon, không dẻo, được sát trắng. Vừng dùng loại mẩy, sát thật sạch và muối là loại muối hạt. Gạo được ngâm khoảng 2 giờ, ngâm xong vo thật sạch, rồi đưa vào xay bột. Nếu làm bánh đa gấc thì trộn gấc vào gạo trước khi xay thành bột. Xay xong phải tráng luôn nếu để lâu bột sẽ chua, chất lượng bánh sẽ không ngon. Khi tráng bánh, các nguyên liệu vừng, muối phải được trộn theo tỷ lệ vừa phải. Đối với bánh đa vừng phải tráng 2 lượt, khi tráng bánh xong đến đâu phải được phơi khô ngay đến đấy. Khi phơi bánh đến độ khô vừa phải thì thu và đóng gói bảo quản, không phơi quá khô vì bánh sẽ giảm chất lượng và dễ bị vỡ, nếu phơi còn ẩm thì khi quạt bánh sẽ bị quánh và dai. Nướng bánh phải nướng bằng than củi, trong quá trình nướng phải thường xuyên lật bánh đều tay để bánh chín đều. Bánh đa vừng khi nướng chín nên thưởng thức ngay sẽ cảm nhận được vị giòn xốp, ăn kèm với lạc luộc, lạc rang, dừa… rất thơm ngon và ngậy. Bánh luôn được làm với các công đoạn đảm bảo an toàn thực phẩm, nói không với chất hóa học, vì vậy đây thực sự là món ăn mang đậm nét tinh túy ẩm thực truyền thống của vùng đất Khánh Thiện, Ninh Bình.
Nổi tiếng với nghề làm bánh đa vừng truyền thống hàng trăm năm qua, xã Khánh Thiện luôn chú trọng lưu giữ và phát triển nghề truyền thống của địa phương, trở thành nét đẹp văn hóa riêng của đất và người nơi đây. Làng nghề ẩm thực truyền thống không chỉ giải quyết việc làm cho người dân những lúc nông nhàn, mà còn góp phần cải thiện đời sống, xóa đói giảm nghèo cho nhiều gia đình trong xã. Nếu có dịp ghé thăm vùng đất Khánh Thiện, Ninh Bình đừng quên thưởng thức bánh đa vừng và mua về làm quà tặng người thân món quà quê giản dị, dân dã này nhé !