Ninh Bình – vùng đất Cố đô Hoa Lư không chỉ được biết đến là điểm du lịch nổi tiếng với cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, hệ thống di tích văn hóa – tâm linh đặc sắc mà còn là nơi lưu giữ nhiều giá trị ẩm thực truyền thống. Trong kho tàng ẩm thực phong phú ấy, nem dê Ninh Bình đã trở thành món ăn đặc sản tiêu biểu, góp phần khẳng định thương hiệu và bản sắc văn hóa ẩm thực địa phương. Món ăn này không chỉ hấp dẫn bởi hương vị đặc trưng, mà còn thể hiện tâm huyết của người dân Ninh Bình trong việc gìn giữ và phát huy các món ăn truyền thống.
Nem dê Ninh Bình được chế biến từ nguồn nguyên liệu đặc trưng là dê núi Ninh Bình, loại dê được chăn thả tự nhiên trên các triền núi đá vôi, ăn các loại lá cây rừng nên thịt săn chắc, mang hương vị thơm ngon riêng biệt. Để có được món nem đạt chuẩn, người làm nghề phải tuân thủ quy trình chế biến công phu và tỉ mỉ trong từng công đoạn.
Thịt dê dùng làm nem thường là phần thịt thăn, đùi và bì dê, được thui bằng rơm khô với lửa vừa phải để lớp da vàng giòn, giữ được độ ngọt tự nhiên của thịt. Sau khi sơ chế, thịt và bì được thái mỏng, trộn cùng thính gạo rang được chế biến từ gạo nếp và gạo tẻ rang vàng bằng chảo gang rồi giã mịn. Thính là yếu tố quan trọng tạo nên mùi thơm bùi và giúp thịt lên men tự nhiên. Hỗn hợp thịt được ướp cùng các gia vị truyền thống như tiêu, tỏi, muối sau đó nắm thành từng nắm nhỏ, gói với lá đinh lăng hoặc lá ổi và bọc ngoài bằng lá chuối tươi, buộc chặt bằng lạt mềm. Sau khoảng hai ngày, nem đạt độ chín vừa, hương thơm đặc trưng, có thể sử dụng.
Khi thưởng thức, nem dê có vị chua nhẹ tự nhiên, hòa quyện cùng độ ngọt béo của thịt dê, vị bùi của thính gạo và mùi thơm thanh của lá ổi, lá đinh lăng, tạo nên hương vị hài hòa, độc đáo. Nem thường được dùng kèm với các loại rau thơm như lá sung, lá đinh lăng, chấm cùng tương gừng hoặc nước mắm chanh ớt, mang đến hương vị khó quên, độc đáo mới lạ.
Nem dê Ninh Bình cùng với các món đặc sản khác như cơm cháy, miến lươn, mắm tép Gia Viễn đã tạo nên hệ thống sản phẩm ẩm thực đa dạng, góp phần quảng bá hình ảnh du lịch Ninh Bình – điểm đến an toàn, thân thiện và hấp dẫn.
Với hương vị thơm ngon cùng với cách chế biến mang đậm bản sắc truyền thống, nem dê Ninh Bình xứng danh là một trong những tinh hoa ẩm thực tiêu biểu của vùng đất Cố đô. Món ăn không chỉ phản ánh sự sáng tạo và tinh tế trong nghệ thuật ẩm thực của người dân địa phương, mà còn góp phần khẳng định vị thế và sức hấp dẫn của Ninh Bình trên bản đồ du lịch Việt Nam và quốc tế.