Ninh Bình – vùng đất cố đô ngàn năm văn hiến, nơi in dấu sự ra đời của nhà nước phong kiến tập quyền đầu tiên trong lịch sử Việt Nam – luôn gắn liền với những giá trị văn hóa, lịch sử thiêng liêng. Trong dòng chảy truyền thống ấy, Lễ hội Hoa Lư trở thành một trong những lễ hội tiêu biểu, mang ý nghĩa đặc biệt, là dịp để nhân dân tưởng nhớ công lao to lớn của các bậc tiền nhân và cùng nhau gìn giữ, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.
Lễ hội Hoa Lư được tổ chức từ ngày 09 – 11 tháng Ba âm lịch hàng năm tại khu di tích lịch sử – văn hóa Cố đô Hoa Lư, nhằm tưởng niệm các vị vua Đinh Tiên Hoàng, Lê Đại Hành cùng các bậc tiền nhân đã có công dựng nước và giữ nước. Đây là lễ hội mang tầm vóc quốc gia, phản ánh truyền thống “uống nước nhớ nguồn”, khơi dậy niềm tự hào dân tộc trong lòng mỗi người dân Việt Nam.
Lễ hội Hoa Lư không chỉ là nơi kết nối cộng đồng, gắn bó con người với quê hương, đất nước, mà còn là không gian văn hóa đặc biệt, lưu giữ nhiều giá trị truyền thống. Điểm nhấn của Lễ hội là phần lễ với các nghi thức rước kiệu, rước nước, dâng hương tại đền vua Đinh, đền vua Lê, mang đậm tính tâm linh và sự thành kính. Bên cạnh đó, phần hội diễn ra sôi nổi với nhiều hoạt động văn hóa – nghệ thuật – thể thao dân gian phong phú: hát chèo, hát xẩm, múa rồng, múa lân, cùng các trò chơi dân gian như đấu vật, kéo co, cờ người, bơi chải… tạo nên bầu không khí hào hùng, rộn ràng.
Đặc biệt, lễ hội còn là dịp để quảng bá các làng nghề truyền thống, sản phẩm OCOP và nét đẹp ẩm thực Ninh Bình như cơm cháy, dê núi, miến lươn, rượu Kim Sơn… góp phần giới thiệu hình ảnh vùng đất và con người nơi đây tới đông đảo bạn bè, du khách.
Trong bối cảnh hội nhập quốc tế, Lễ hội Hoa Lư không chỉ giữ nguyên các giá trị truyền thống mà còn có sự đổi mới trong cách thức tổ chức, nhằm đáp ứng nhu cầu thưởng thức đa dạng của du khách. Các hoạt động nghệ thuật, triển lãm, hội thảo khoa học, trình diễn di sản phi vật thể được lồng ghép, làm cho lễ hội thêm phong phú, hấp dẫn mà vẫn giữ được hồn cốt xưa.
Hằng năm, lễ hội thu hút hàng vạn du khách trong và ngoài nước về với Ninh Bình, trở thành dịp quảng bá hình ảnh “Ninh Bình – Điểm đến di sản, thiên nhiên và văn hóa” đến bạn bè quốc tế. Sự kết hợp hài hòa giữa truyền thống và hiện đại giúp Lễ hội Hoa Lư trở thành biểu tượng văn hóa độc đáo, vừa thiêng liêng, vừa gần gũi.
Lễ hội Hoa Lư không chỉ là một sự kiện văn hóa – tâm linh, mà còn là minh chứng sinh động cho sức sống trường tồn của các giá trị văn hóa dân tộc. Qua từng nghi lễ, từng làn điệu dân ca, từng trò chơi truyền thống, lễ hội gửi gắm thông điệp về lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc và khát vọng gìn giữ cội nguồn cho muôn đời sau.
Với sự quan tâm của các cấp chính quyền, sự chung tay của cộng đồng và sự tham gia đông đảo của nhân dân, Lễ hội Hoa Lư ngày càng được tổ chức quy mô, chuyên nghiệp, an toàn và văn minh. Đây là cơ hội để quảng bá mạnh mẽ hình ảnh Ninh Bình nói riêng, Việt Nam nói chung, trên hành trình vươn tầm quốc tế.
Lễ hội Hoa Lư – nơi hội tụ linh khí núi sông, nơi lưu giữ và lan tỏa những nét đẹp truyền thống nghìn năm – chính là điểm hẹn văn hóa, tâm linh, là niềm tự hào và dấu ấn bất diệt trong lòng mỗi người con đất Việt cũng như du khách bốn phương.