Bánh cuốn làng Kênh (phường Nam Định, tỉnh Ninh Bình) từ lâu đã được biết đến là món ăn tinh tế, mang hương vị đặc trưng khó quên. Những lát bánh mỏng tang, trắng mịn như lụa, mềm mại và thơm phức luôn khiến thực khách vấn vương ngay từ lần đầu thưởng thức. Không chỉ là món ăn dân dã trong đời sống thường nhật, bánh cuốn làng Kênh còn thể hiện sự cầu kỳ, khéo léo và tỉ mỉ trong từng công đoạn chế biến, từ chọn gạo, xay bột, tráng bánh đến pha nước chấm. Tất cả tạo nên một món đặc sản mang đậm hương vị quê hương, khiến bao người nhớ mãi.
Để làm nên chiếc bánh cuốn đạt chuẩn, người thợ làng Kênh đòi hỏi sự tỉ mỉ trong từng công đoạn chế biến. Gạo làm bánh phải là loại gạo ngon, trước khi xay phải ngâm từ 3 – 4 giờ đồng hồ. Bột chỉ được xay từ cối đá để giữ được độ mịn, độ bóng và độ trắng tự nhiên. Sau khi xay, bột tiếp tục được ngâm qua đêm, sáng hôm sau gạn nước cũ, thay bằng nước sạch mới để giữ độ trắng và độ dẻo của bột. Trong những ngày nắng nóng, bột còn được cho thêm đá lạnh khi ngâm để giữ độ tươi ngon.
Việc điều chỉnh nhiệt độ trong bếp cũng rất quan trọng. Khi bắt đầu bật bếp để tráng bánh, người thợ phải tăng nhiệt nhằm tạo ra lượng hơi lớn. Mở vung ra, bánh phải phồng to, khi đó bánh được xem là đạt tiêu chuẩn. Bên cạnh đó, khâu cất bánh cuốn cũng đòi hỏi “nghệ thuật” của người làm nghề. Vì lớp bánh rất mỏng nên khi cất bánh, người thợ vừa phải nhanh tay lại vừa phải khéo léo tránh làm rách bánh.
Gia vị đi kèm là một trong những yếu tố then chốt tạo nên sự hấp dẫn của món bánh cuốn làng Kênh. Hành phi được làm từ hành ta, thái mỏng, phi trong chảo nhiều dầu để hành nở, tỏa hương thơm. Mộc nhĩ băm nhuyễn phi thật kỹ trong mỡ lợn dai mà vẫn giòn mềm lúc ăn. Chả quế ăn cùng thơm ngậy, mềm mượt.
Bánh cuốn nóng chấm với nước mắm pha khéo gồm các nguyên liệu nước trắng, giấm, đường và một chút nước hàng theo tỷ lệ nhất định tạo nên bát nước mắm màu nâu nhạt có vị chua ngọt, khi ăn thực khách có thể vắt thêm vài giọt quất tạo thêm vị chua thanh và vài lát ớt thái mỏng cảm nhận vị cay nơi đầu lưỡi, tất cả đều tạo nên món ăn dân dã nhưng lại đậm đà, khó quên.
Với những giá trị truyền thống cùng nghệ thuật chế biến công phu, năm 2022, bánh cuốn làng Kênh đã được Tổ chức Kỷ lục Việt Nam công nhận thuộc Top 100 món ăn đặc sản Việt Nam (2021-2022), khẳng định vị thế của một món ăn đặc sản mang đậm hương sắc của địa phương.