Vườn Quốc gia Xuân Thủy được công nhận từ năm 1989 là khu Ramsar đầu tiên của Việt Nam và Đông Nam Á, thứ 409 của thế giới, đánh dấu Việt Nam trở thành thành viên thứ 50 của Công ước Ramsar (Công ước bảo vệ những vùng đất ngập nước có tầm quan trọng quốc tế, đặc biệt như là nơi di trú của những loài chim nước).
Với hệ sinh thái đất ngập nước ven biển đa dạng và phong phú, Vườn Quốc gia Xuân Thủy không chỉ là “mái nhà” lý tưởng của hàng trăm loài chim di cư quý hiếm mà còn là điểm đến du lịch sinh thái mang đậm giá trị bảo tồn, giáo dục môi trường và phát triển bền vững.
Với những giá trị nổi bật về đa dạng sinh học và văn hóa mở đất của cư dân vùng đồng bằng châu thổ sông Hồng, tháng 12/2004, UNESCO đã công nhận VQG Xuân Thuỷ là vùng lõi có tầm quan trọng đặc biệt của Khu Dự trữ sinh quyển thế giới đất ngập nước liên tỉnh ven biển châu thổ sông Hồng.
Không gian sinh thái quý giá giữa vùng hạ lưu sông Hồng
Với tổng diện tích khoảng 15.100 ha, trong đó vùng lõi là khoảng 7.100 ha và vùng đệm khoảng 8.000 ha. Đây là một phần quan trọng của Khu Dự trữ Sinh quyển châu thổ sông Hồng – vùng đất ngập nước có giá trị sinh thái hàng đầu khu vực Đông Nam Á. Hệ sinh thái nơi đây gồm rừng ngập mặn, bãi triều, bãi bồi, đầm lầy và kênh rạch – môi trường sống lý tưởng cho hệ động thực vật đa dạng và quý hiếm.
Thiên đường của các loài chim quý hiếm
Mỗi năm, vào mùa di cư từ tháng 10 đến tháng 4, hàng chục nghìn cá thể chim từ phương Bắc bay về đây trú đông và kiếm ăn. Theo thống kê, vườn quốc gia hiện có hơn 200 loài chim, trong đó có nhiều loài quý hiếm nằm trong Sách Đỏ như: cò thìa, bồ nông chân xám, sếu đầu đỏ, choắt chân xanh… Sự xuất hiện của các loài chim này không chỉ tạo nên bức tranh thiên nhiên sinh động mà còn thu hút đông đảo du khách yêu thiên nhiên, nhiếp ảnh và nghiên cứu sinh học.
Du lịch sinh thái và trải nghiệm cộng đồng
Vườn Quốc gia Xuân Thủy là điểm đến lý tưởng cho du lịch sinh thái kết hợp trải nghiệm văn hóa bản địa. Du khách có thể tham gia tour quan sát chim di cư bằng xuồng máy qua những bãi bồi, cửa sông và rừng ngập mặn; tham quan làng nghề làm muối Sa Châu, tìm hiểu đời sống ngư dân ven biển; trải nghiệm ẩm thực địa phương như cá nướng, ngao hấp, sứa biển, hay đặc sản rươi Giao Thủy; giao lưu và nghỉ homestay tại các xã vùng đệm, nơi người dân tham gia bảo vệ môi trường và phát triển du lịch cộng đồng.
Giá trị bảo tồn và phát triển bền vững
Vườn quốc gia Xuân Thủy không chỉ là khu bảo tồn sinh học quý giá mà còn là mô hình tiêu biểu trong việc kết hợp giữa bảo tồn thiên nhiên và phát triển sinh kế cho cộng đồng. Nhiều tổ chức quốc tế và trong nước đã hỗ trợ triển khai các chương trình nâng cao nhận thức, cải thiện sinh kế, đào tạo hướng dẫn viên cộng đồng… góp phần giữ gìn tài nguyên thiên nhiên nơi đây cho các thế hệ mai sau.
Một chuyến đi đến Vườn quốc gia Xuân Thủy sẽ không chỉ là hành trình khám phá thiên nhiên, mà còn là dịp để mỗi người trải nghiệm và cảm nhận sâu sắc hơn giá trị của sự hài hòa giữa con người và thiên nhiên. Trong nhịp sống hiện đại đầy vội vã, Xuân Thủy là nơi để “chạm” vào những điều nguyên sơ, trong lành – một điểm đến lý tưởng cho du khách yêu thích du lịch sinh thái, du lịch học thuật và trải nghiệm cộng đồng.