Ninh bình là điểm đến nổi tiếng với nhiều danh lam thắng cảnh đẹp cùng các món ăn đặc sản dân dã mang hương vị đồng quê như: thịt dê, cơm cháy, nem chua yên mạc, cá chuối nướng, ốc núi hay xôi trứng kiến…Trong đó, cá kho gáo là một món ăn bình dị và mang đậm nét riêng trong văn hóa ẩm thực của vùng đất cố đô Ninh Bình.
Có lẽ vì từ “gáo” mà khi nghe nhiều người sẽ nghĩ đến là dùng gáo để kho cá như cách kho cá bằng niêu đất nhưng không phải vậy, ở Ninh Bình có một loại cây mọc rất nhiều ở những vùng ven sông, suối hay trong những hang đá có tên là cây Gáo. Loại quả này thường chỉ có ở Ninh Bình và một số nơi ở miền Tây.
Quả gáo có nhiều công dụng như để nấu ăn hay làm thuốc. Nhìn bên ngoài, loại quả này có vỏ trông khá sần sùi, ai không biết sẽ nghĩ là chôm chôm nhưng khi xẻ ra, bên trong ruột lại vàng ươm như trái dứa. Quả gáo có vị chua, hơi ngọt mát và có mùi thơm nên khi ăn người ta có thể chấm với muối ớt hoặc dùng thay me, sấu để nấu các món canh chua. Ngoài ra, loại quả này dùng để kho cá rất ngon bởi vậy bao năm nay món ăn này đã trở thành đặc sản nổi tiếng được người dân và du khách yêu thích.
Giống như tên gọi của mình, nguyên liệu của món cá kho gáo rất đơn giản và không hề cầu kỳ. Cá dùng để kho thường là cá da trơn được cắt thành khúc, trước khi cho cá vào người ta sẽ xếp một lớp gáo dưới đáy nồi sau đó từng khúc cá cùng những miếng gáo đã được thái lát hay cắt nhỏ sẽ được cho vào. Các gia vị cũng sẽ được nêm nếm sao cho vừa đủ như: một ít nước mắm, kẹo màu, hạt tiêu, ớt, hành khô…
Nồi cá kho gáo được đun trên bếp lửa nhỏ cho đến khi cạn hết nước, từng miếng cá kho bóng mượt lên màu vàng ươm vô cùng bắt mắt. Không chỉ đẹp ở màu sắc mà thịt cá còn chắc nịch, mềm và thơm phức. Món ăn sẽ có hương vị không cố định bởi tùy thuộc vào vị của quả Gáo vào từng thời điểm mà món cá kho sẽ hơi chua hoặc hơi chát.
Nhìn đĩa cá kho với màu sắc hấp dẫn cùng hương vị thơm ngon đặc biệt của quả gáo khi được ăn cùng bát cơm trắng nóng hổi chắc chắn bất cứ thực khách nào khi được thưởng thức cũng không thể cưỡng lại được, dù có ăn nhiều mấy cũng không thấy ngán.
Cá kho gáo là một món ăn đưa cơm, dân dã nhưng lại vô cùng đặc biệt, bởi vậy nó đã trở thành món ăn ngon, đặc sản nổi tiếng tại Ninh Bình nhờ hương vị khó quên của mình. Nếu có dịp về Ninh Bình, du khách đừng quên thưởng thức món ăn mang đậm bản sắc quê hương của mảnh đất cố đô này nhé !